Od roku 2015 międzyplonowanie należy do sposobów stosowanych w celu tzw. zazieleniania będącego jednym z warunków przydzielania płatności bezpośrednich. Rolnicy mają do wyboru szeroki wachlarz obszarów EFA (obszarów proekologicznych) przeznaczonych pod zazielenianie, gdzie wysiew mieszanki międzyplonowej jest konieczny.
Lista zalecanych międzyplonów obejmuje wiele gatunków, które charakteryzują się różnymi właściwościami biologicznymi. W latach 2006-2018 na gruncie Rolniczej Stacji Doświadczalnej w miejscowości Žabčice przetestowano niektóre gatunki z powyższej listy. Na podstawie uzyskanych przez nas wyników w suchych warunkach zalecamy wysiew białej gorczycy, rzodkwi oleistej, felicji błękitnej, gryki zwyczajnej, grochu zwyczajnego i mniej znanej kapusty abisyńskiej.
W ostatnich dwóch latach międzyplony były wysiewane wcześniej, pod koniec lipca. W tym roku, po okresie praktycznie wolnym od opadów w sierpniu, po którym więcej opadów wystąpiło dopiero we wrześniu, produkcja biomasy z felicji błekitnej, gorczycy białej i gryki, pomimo niesprzyjających warunków, osiągnęła wynik ponad 3 t/ha w stanie suchym. W Žabčicach testujemy również mieszanki wyżej wymienionych międzyplonów. Dla wydajności uprawy mieszanek międzyplonów ważne są biologiczne cechy poszczególnych gatunków roślin, zwłaszcza ich dynamika wzrostu, co jest ważne dla określenia warunków wysiewu różnych gatunków w mieszance.
Kolejnym wymogiem jest dotrzymanie określonych w przepisach terminów utrzymania międzyplonów. Letni wariant należy wysiać najpóźniej 31 lipca i pozostawić na polu do 24 września. Zimowy wariant wysiewany jest do 6 września i powinien pozostać na polu do 31 października. Wybór terminu wysiewu w połowie września w porównaniu do terminu w połowie sierpnia wpływa na obniżenie wydajności suchej masy od 66 do 90%, w zależności od rodzaju uprawy. Inne obserwowane międzyplony – żyto krzyca, proso zwyczajne, ślaz okółkowy, mozga kanaryjska, krokosz barwierski są mniej odpowiednie w warunkach suchych z uwagi na niską produkcję biomasy. Z tego powodu nie mogą skutecznie realizować głównych celów uprawy międzyplonów, do jakich należą: wzbogacanie gleby materią organiczną, poprawa właściwości gleby oraz ograniczania jej erozji.
Brno, 5. 11. 2018
Inż. Martina Handlířová
Katedra Agrosystemów i Bioklimatologii Uniwersytet im. Mendela w Brnie
